ေလာကလူသားမွန္သမွ် ဆုေတာင္းၾကသည္။ အမွန္တကယ္ေတာ့ ဆုေတာင္းျခင္းသည္ မိမိ၏ ဆႏၵကုိ ထုတ္ေဖာ္ျခင္း၊ တုိင္တည္ျခင္းျဖစ္၏။ တခါတရံ မိမိျဖစ္ခ်င္သည့္ ဆႏၵကုိ ျပည့္ဝဖုိ႕ ေတာင့္တမိ၏။ ျဖစ္ခ်င္သည့္ ဆႏၵ၊ လုိခ်င္သည့္အရာတုိ႔ကုိ ရယူဖုိ႔ ဆုိသည္မွာလည္း ျဖစ္ခ်င္ လုိခ်င္တုိင္း မရႏုိင္။ ေလာကစကားႏွင့္ ဆုိရလ်င္ တစ္ခုေပးမွ တစ္ခု ရႏုိင္မည္ ျဖစ္သည္။ ဒါက ေလာကစကား။ ပစၥည္းဝတၳဳကုိ မူတည္ၿပီး တြက္ခ်က္သည့္ ပုံစံ။ ဤပုံစံႏွင့္ ၾကည့္ျပန္လွ်င္လည္း မိမိလုိခ်င္သင့္ ဆုကုိ ရဖုိ႔ ေကာင္းမႈ တစ္ခုခုကုိ ျပဳလုပ္ရမည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္သည္။
စိတ္ဓာတ္ျဖဴလွ်င္၊ သူေတာ္စင္၊ ယုတ္လွ်င္ သူယုတ္မာ
သုိ႔ေသာ္ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာႏွင့္ ေတြးၾကည့္ျပန္လ်င္ ပစၥည္းဝတၳဳက ပဓာနမက်၊ စိတ္ေစတနာ ျဖဴစင္ဖုိ႔၊ ယုံၾကည္မႈမ်ား ျပည့္ဝဖုိ႔က ပုိမုိ အေရးႀကီးလာျပန္သည္။ ေလာကႀကီးကုိသာကမ ဘဝသံသရာႀကီးကုိပါ စိတ္ကသာ ဦးေဆာင္လႊမ္းမုိး အုပ္စုိးထားသည္ပင္။ လူသားတုိ႔သည္ စိတ္ေၾကာင့္ အရာရာတုိးတက္ ဖြံ႕ၿဖိဳး စည္ပင္ခဲ့ၾကသလုိ။ စိတ္ေၾကာင့္ပင္လွ်င္ အရာရာဆုတ္ယုတ္ ေႏွာင့္ေႏွး ပ်က္စီးခဲ႕ၾကရျပန္၏။ ထုိေၾကာင့္ “စိတ္ဓာတ္ျဖဴလွ်င္၊ သူေတာ္စင္၊ ယုတ္လွ်င္ သူယုတ္မာ” ဟု စိတ္ဓာတ္ႏွင့္လုပ္ရပ္ကုိ ဦးစားေပးကာ ဆုိ စမွတ္ ျပဳခဲ႕ၾက၏။
ျမန္မာ့စကားပုံ
ျမတ္ဗုဒၶကလည္း အရာကုိ စိတ္က ဦးေဆာင္လႊမ္းမုိးသည္ဟု အတိအက် ေဟာေတာ္မူထားၿပီးျဖစ္၏။ မိမိ ဘာေကာင္းမႈကုိ ျပဳလုပ္လုိက္သည္ ဆုိတာထက္ ဘယ္ေစတနာမ်ိဳးႏွင့္ ျပဳလုပ္လုိက္သည္ ဆုိတာက ပုိ၍ အေရးႀကီး၏။ ေကာင္းမႈက ငယ္ေသာ္လည္း ေစတနာကႀကီးလွ်င္ အက်ိဳးေပးမ်ား၏။ ေကာင္းမႈကႀကီးေသာ္လည္း ေစတနာက ငယ္ေနလွ်င္ အက်ိဳးေပးနည္းေပလိမ့္မည္။ “ေညာင္ေစ႔ေလာက္ လွဴေသာ္လည္း ေညာင္ပင္ႀကီးေလာက္ ရ၍၊ ေညာင္ပင္ႀကီးေလာက္ လွဴေသာ္လည္း ေညာင္ေစ႔ေလာက္သာ ရ၏”ဟု ျမန္မာ့စကားပုံ၌ အသိအမွတ္ျပဳထား၏။
အရိပ္သဖြယ္
ဘဝဘဝတုိင္းတြင္ ေပးကမ္းလွဴဒါန္းမႈသည္ အေရးအႀကီးဆုံးျဖစ္၏။ လူသားမွန္သမွ် ကူညီနားလည္မႈ၊ ေဖးမစာနာမႈတုိ႔ျဖင့္ ေပးကမ္းလွဴဒါန္းသင့္၏။ လူသား မွန္သမွ်ျဖစ္၏။ ဘာသာေရး ေခါင္ေဆာင္၊ တရားက်င့္ႀကံၾကသည့္ မည္သည့္ ပုဂၢိဳလ္မဆုိ မိမိတုိ႔ စြမ္းႏုိင္သည့္ဖက္က စြန္႔လႊတ္လွဴဒါန္းမႈ ျပဳလုပ္သင့္ေၾကာင္း ျမတ္ဗုဒၶ၏ ပါရမီျဖည့္က်င့္စဥ္ကာ အကိတၱိရေသ့ဘဝတြင္ အတုယူလုိက္နာစရာအျဖစ္ ေတြ႕ရွိႏုိင္သည္။ အထူးသတိထားသင့္သည္မွာ အလွဴဒါန(သုိ႔မဟုတ္) ေကာင္းမႈတစ္ခုခု၏ ေနာက္တြင္ ေတာင္းဆုသည္ မျဖစ္မေန အရိပ္သဖြယ္ ကပ္လွ်က္ရွိေနသည္ကုိေတာ့ သတိျပဳသင့္၏။
ပြားမ်ားမိၾက သံေဝဂ
ဘုရားအေလာင္း အကိတၱိပုဏၰား ဘဝျဖစ္စဥ္သမုိင္းမွာ ေလာကလူသားတုိ႔အတြက္ အတုယူစံထားစရာ၊ လုိက္နာက်င့္သုံးစရာ အမွန္ျဖစ္၏။ အကိတၱိပုဏၰားတြင္ ညီမတစ္ေယာက္ရွိ၏။ သူတုိ႕သည္ အရမ္းခ်မ္းသာ၏။ သူတုိ႔ေမာင္ႏွမ အရြယ္ေရာက္စဥ္မွာ မိဘႏွစ္ပါး ကြယ္လြန္တိမ္းပါးသြားခဲ႕၏။ မိဘေတြထားရစ္ခဲ႕ေသာ ပစၥည္းဥစၥာမ်ားကုိ ၾကည့္ၿပီး အကိတၱိတုိ႔ ေမာင္ႏွမ သတိသံေဝဂ မ်ားစြာပြားမ်ားမိၾက၏။ (အ. ကိတ္တိ-ဟု ဖတ္ပါေလ)
မိဘေတြရွာထားခဲ႕တဲ႕ ပစၥည္း၊ မိဘေတြ ကြယ္လြန္တဲ႕အခါ သူတုိ႔သြားရာသုိ႔ ယူေဆာင္မသြားႏုိင္သည္ကုိ ေမာင္ႏွမႏွစ္ေယာက္ သတိျပဳမိၾက၏။ မိဘေတြ၏ ပစၥည္းဥစၥာအေမြမ်ားကုိ ညီမေလးကုိ ဦးစားေပးၿပီး အကုိျဖစ္သူ အကိတၱိက စီမံခန္႔ခြဲခုိင္း၏။ ညီမေလး အလုိရွိသလုိသာ စီမံခန္႔ခြဲ သုံးေဆာင္ပါဟု အကုန္အစင္ ပစၥည္းဥစၥာေတြကုိ လႊဲေပးလုိက္၏။ ဒီပစၥည္းဥစၥာေတြကုိ ရွာေဖြးစုေဆာင္းခဲ႕ၾကေသာ အဖုိးေတြအဖြားေတြ၊ မိဘေတြလည္း သူတုိ႔ကြယ္လြန္သြားရာသုိ႔ ဒီပစၥည္းဥစၥာေတြကုိ ယူမသြားႏုိင္ၾကသလုိ အကုိလည္း အခ်ိန္တန္လုိ႔ ကြယ္လြန္သြားရင္ ဘာမွ ယူသြားႏုိင္မွာ မဟုတ္လုိ႔ အကုိကေတာ့ ဒီပစၥည္းဥစၥာေတြကုိ တြယ္တာမက္ေမာ ေႏွာင္ဖြဲမႈ မရွိဘဲနဲ႕ ရေသ႕ရဟန္းျပဳခ်င္ပါတယ္လုိ႔ ညီမေလးဆီမွာ ခြင့္ေတာင္းၿပီး သူ႕ရည္ရြယ္ခ်က္ကုိ ညီမေလးအား တခါတည္း အသိေပးလုိက္၏။
ဒီစကားကုိ ယဝသတီေလးၾကားျပန္ေတာ့ စိတ္မေကာင္းျဖစ္မိလုိ႔ တြင္တြင္ျငင္းရွာ၏။ အကုိက မလုိခ်င္ဘဲ တံေတြးေပါက္ကဲ႕သုိ႔ စြန႔္လႊတ္လုိက္တဲ႕ ဒီပစၥည္းေတြကုိ ညီမေလးက ဦးေခါင္းနဲ႕ခံယူရမွာလား၊ အကုိ႔လုိပဲ ညီမေလးလည္း ရေသ့ရဟန္းမဝတ္ၿပီး တရားအားထုတ္မယ္လုိ႔ အကုိအကိတၱိကုိ ျပန္ေျပာလုိက္၏။ ဒီလုိနဲ႕ သူတုိ႕ေမာင္ႏွမ ႏွစ္ေယာက္ မိဘေတြ ထားရွိခဲ႕တဲ႕ ဒီပစၥည္းဥစၥာေတြကုိ အကုန္လုံးစြန္႔လႊတ္ လွဴဒါန္း။ ၿပီးေတာ့ ရေသ႕ဝတ္ကာ ေတာထဲမွာ တရားဓမၼေတြက်င့္ႀကံဖုိ႔ ထြက္ခြါလာခဲ႕ၾက၏။
သိၾကားမင္း ထုိင္ခုံပူ
အကိတၱိရေသ႕ေလးဟာ ေနာက္ဆုံးမွာ ညီမေလးနဲ႕ လမ္းခြဲၿပီး တရားဓမၼမ်ားကုိ ေန႔စဥ္မပ်က္ တစ္ကုိယ္တည္း တရားအားထုတ္ခဲ႕၏။ သစ္သီးရွိရင္ သစ္သီး၊ သစ္သီးမရွိရင္ သစ္ရြက္၊ သစ္ရြက္မရွိရင္ သစ္ေခါက္။ ဒါေတြကုိပဲ ၿခိဳးၿခံေခၽြတာစြာ သုံးေဆာင္ရင္းနဲ႕ တရားအားထုတ္လုိ႔ အကိတၱိရေသ႔ေလးရဲ႕ အက်င့္တရားေတြေၾကာင့္ နတ္ျပည္က သိၾကားမင္း ထုိင္ခုံပူၿပီးတင္းလာေတာ့၏။ သိၾကားမင္းလည္း စုိးရိမ္စိတ္နဲ႕ လူ႕ျပည္ကုိ ၾကည့္မိေတာ့ အကိတၱိရေသ႕ေလးကုိ ေတြ႕၏။ အကိတၱိရေသ႕ေလးရဲ႕ သဒၶါတရားကုိ စုံစမ္းခ်င္ေတာ့ အကိတၱိရွိရာ ေတာထဲသုိ႔ ပုဏၰားေယာင္ေဆာင္ၿပီး အလွဴခံဖုိ႔ ထြက္လာခဲ႕၏။
သဗၺညဳဉာဏ္ ရဖုိ႔ရန္
အကိတၱိရေသ႕ရဲ႕ ေက်ာင္းသခၤန္းဝမွာ သိၾကားမင္းက ပုဏၰားေယာင္ေဆာင္ၿပီး အလွဴခံဖုိ႔ ရပ္ေစာင့္ေန၏။ အကိတၱိရေသ႕ေလး ပုဏၰားကုိ ေတြ႕တယ္ဆုိရင္ပဲ သူစားဖုိ႔ ျပဳလုပ္ထားတဲ႕ ဆီမပါ ဆားမရွိ ပကတိအတုိင္း ျပဳတ္ထားတဲ႕ ကဗ်ည္းရြက္ျပဳတ္အုိးကုိ တုန္လႈတ္တဲ႕ စိတ္၊ တြန္႔တုိတဲ႕ စိတ္ လုံးဝမရွိဘဲ သိၾကားမင္းကုိ အကုန္လုံး လွဴဒါန္းလုိက္၏။ အဲဒီလုိ လွဴဒါန္းၿပီးေနာက္ သူစားဖုိ႔ ထပ္မျပဳတ္ေတာ့။ လွဴလုိက္ရတဲ႕ ၾကည္ႏူးမႈေလးေတြနဲ႕ တေန႔ကုန္ တရားအားထုတ္ေနေတာ့၏။
ပါဠိေတာ္မွာေတာ့ “အကမၸိေတာ့ အေနာလီေနာ”လုိ႔ ဆုိထား၏။ ျမန္မာလုိေျပာရင္ေတာ့ ဒီပစၥည္းကုိ လွဴဒါန္းရဲတဲ႕စိတ္၊ အဲဒီလုိ လွဴဒါန္းျခင္းေၾကာင့္ ကုန္သြားမွာပဲဆိုတဲ႕တြန႔္တုိ ဆုတ္နစ္တဲ့စိတ္။ အဲဒီလုိ စိတ္ေတြ မရွိဘဲနဲ႕ လွဴလုိက္တာ။ ဂုဏ္ကုိ မက္လုိ႔၊ စည္းစိမ္းခ်မ္းသာေတြကုိ လုိခ်င္လုိ႔၊ ေဆြမ်ိဳးမကင္းလုိ႔၊ အားနာလုိ႔၊ ခင္မင္ရင္ႏွီးခ်င္လုိ႔၊ သူ႕ဆီက တဖန္ ျပန္ရခ်င္လုိ႔၊ အေျခြအရံ အေက်ာ္အေစာေတြ ရခ်င္လုိ႔၊ ဒီလုိစိတ္ေတြနဲ႕ လွဴဒါန္းခဲ႕တာ မဟုတ္ဘူး။ သတၱဝါေတြကုိ မွန္ကန္တဲ႕အသိ၊ မွန္ကန္တဲ႕ အေတြးအေခၚ၊ မွန္ကန္တဲ႕ေလ႔လာအားထုတ္မႈေတြ ရွိေစခ်င္တယ္။ ဆင္းရဲမႈအေပါင္းကေန ထြက္ေျမာက္ေစခ်င္တယ္။ အဲဒီလုိေစတနာေတြ ရွိေပမယ့္ သဗၺညဳတဉာဏ္ မရွိေလေတာ့ သူတုိ႔ကုိ လမ္းေၾကာင္းမွန္ေပၚ ေရာက္ေအာင္ တရားမေဟာႏုိင္ဘူး။ အသိဉာဏ္ေတြ မေပးႏုိင္ဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ သဗၺညဳတဉာဏ္ ပညာရခ်င္တဲ႕ စိတ္ကုိ ဦးတည္ၿပီး လွဴဒါန္းလုိက္၏။
ဆုေပးခ်င္လုိ႔ပါ
အဲဒီလုိ ေကာင္းမွဴတစ္ခုကုိ အရင္းတည္းၿပီး ေတာင္းဆုတစ္ခု ေျခြလုိက္ေတာ့ သိၾကားမင္း အရမ္းဝမ္းသာသြား၏။ သူဝမ္းသာတဲ႕ အေၾကာင္းရင္းေနာက္တစ္ခုက သူ႕ရာထူးကုိ လုိခ်င္တဲ႕အတြက္ တရားက်င့္ေနတာ မဟုတ္ဘူးဆုိတာ သူ ေကာင္းေကာင္းသိလုိ႔လည္း ျဖစ္လိမ့္မည္ထင္ပါ၏။ အဲဒါနဲ႕ သိၾကားမင္းက သူ သိၾကားမင္း ျဖစ္တဲ႕အေၾကာင္း ကိုယ္ထင္ျပၿပီး ဆုေတြ ေပးခ်င္လုိ႔ ဆုေတာင္းပါအုံးလုိ႔ ေျပာေတာ့။ သိၾကားမင္း သင္တကယ္လုိ႔ ဆုေတြေပးခ်င္တယ္ဆုိရင္ ကဗ်ည္းရြက္ျပဳတ္ကုိလွဴဒါန္းရတဲ႔ေကာင္းမႈကုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီး ေတာင္းဆုေတြ ေျခရမယ္ဆုိရင္ . . .
ေလာဘစိတ္ မျဖစ္ပါရေစနဲ႕
ေလာဘဆုိတာ သံေယာဇဥ္၊ သံေယာဇဥ္ကုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီး သားသမီး၊ ဇနီးမယားေတြ အတြက္ ဥစၥာစပါး၊ ေရႊေငြ၊ ေက်ာက္သံပတၱျမားေတြကုိ အၿမဲတမ္း ရွာေဖြေနရတယ္။ အဲဒီလုိ ရွာေဖြေနရတဲ႕အတြက္ ဘယ္ေလာက္ပဲ ရရ၊ ဘယ္ေလာက္ပဲ ရွိရွိ၊ တင္းတိမ္မႈ ေရာင့္ရဲမႈဆုိတာ ဘယ္ေတာ့မွ မရွိၾကဘူး။ ရေလ လုိေလ အၿမဲတမ္း ျဖစ္ေနၾကတယ္။ အဲဒီလုိ တင္းတိမ္ေရာင့္ရဲမႈ မရွိတဲ႕ ေလာဘမ်ိဳး ဘယ္ေတာ့မွ မရွိပါရေစ၊ မျဖစ္ပါရေစနဲ႕။
ေဒါသမစိတ္ မျဖစ္ပါရေစနဲ႕
အဲဒီေလာဘနဲ႕ ရွာေဖြထားတဲ႕ ပစၥည္းဥစၥာေတြ ပ်က္စီးရမွာကုိ စုိးရိမ္ရမႈ၊ ပ်က္စီး ဆုံးရွဳံးသြားေတာ့ ပူေလာင္ခံစားရမႈ၊ သံေယာဇဥ္ကုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီး ရရွိလာတဲ႕ သားသမီး၊ ဇနီးေတြနဲ႔ အသက္ရွင္လ်က္ ေကြကြင္းရမႈ၊ ဆုံးရွဳံးတိမ္းပါး သြားသည့္အတြက္ ပူေဆြးေသာက ေရာက္ရမႈ၊ မိမိႏွင့္ ဆက္စပ္ ပတ္သက္ေနသည့္ လယ္ယာ ေရြေငြ၊ ပစၥည္းဥစၥာမွန္သမွ် ဆုံးရွဳံးပ်က္စီးရျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ေဒါသစိတ္တုိ႔ မိမိထံပါးမွာ ဘယ္ေတာ့မွ မျဖစ္ပါရေစ၊ မရွိပါရေစနဲ႕။
အသိ ဉာဏ္မဲ႕သူ မျဖစ္ပါရေစနဲ႕
ကုိယ္က်ိဳးစီးပြားအတြက္သာ ၾကည့္ၿပီး မေကာင္းတဲ့ နည္းလမ္းေတြ၊ အႀကံ ဉာဏ္ေတြကုိသာ ေပးတတ္တဲ႕သူ၊ မလုပ္သင့္ မလုပ္ထုိက္တဲ႕ ကိစၥရပ္မ်ိဳး၊ ေဘးအႏၲရာယ္ ျဖစ္ေစႏုိင္တဲ႕ ကိစၥရပ္မ်ိဳး၊ မေကာင္းတဲ႕ ကိစၥရပ္မ်ိဳးေတြမွာ ျပဳလုပ္ဖုိ႔ တုိက္တြန္းအားေပးတတ္သူ။ မေကာင္းမႈမွန္သမွ်ကုိ အထြဋ္အျမတ္ထားတတ္သူ၊ မွန္ကန္ေကာင္းမြန္တဲ႕ စကားကုိ အက်ိဳးအေၾကာင္း အဆုိးအေကာင္း ေျပာျပေသာ္လည္း စိတ္ဆုိးတတ္တဲ႕သူ၊ နည္းမွန္ လမ္းမွန္ကုိ ေကာင္းေကာင္း မြန္မြန္ မသိသူ။ လူ႕စည္းကမ္း လူ႕က်င့္ဝတ္မ်ားကုိ မသိသူ၊ နားမလည္သူ၊ မလုိက္နာတတ္သူ။ ဤကဲသုိ႔ေသာ ဒုစရုိက္အုိး လူမုိက္မ်ိဳႏွင့္ ဘယ္ေသာကာလ၊ ဘယ္ဘဝ၊ ဘယ္ဌာန၊ ဘယ္အခ်ိန္မွာမွ မၾကားရ၊ မျမင္ရ၊ မေပါင္းရပါလုိ၏။ စကားႏွီးေႏွာေျပာဆုိျခင္းမ်ား မျပဳရပါလုိ၏။ ထုိကဲ႕သုိ႔ေသာ လူမုိက္မွ ေျပာဆုိလာေသာ စကားတုိ႕ကုိ ႏွစ္သက္ ျမတ္ႏုိး တန္ဖုိးထားတတ္တဲ႕သူ ဘယ္ဘဝမွာမွ မျဖစ္ရပါလုိ၏။
မိမိအက်ိဳး၊ သူတပါးအက်ိဳးကုိ မွ်မွ်တတ ၾကည့္တတ္ ျမင္တတ္ေသာ၊ တုိက္တြန္းတတ္ေသာ၊ မေကာင္းတာ မွန္သမွ် မလုပ္ဖုိ႔၊ ေကာင္းတာမွန္သမွ် လုပ္ဖုိ႔၊ မလုပ္သင့္ မလုပ္ထုိက္ေသာ အကုသုိလ္မွန္သမွ် မလုပ္မိၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္း ေျပာဆုိ၊ နည္းလမ္းေပးတတ္ေသာ၊ အက်ိဳးအေၾကာင္း အဆုိးအေကာင္းေျပာဆုိရာတြင္ နားလည္မႈ ရွိေသာ၊ စိတ္မဆုိးတတ္ေသာ၊ လူ႕စည္းကမ္း၊ လူ႕က်င့္ဝတ္မ်ားကုိ အလုိက္တသိ နားလည္ေပးတတ္ေသာ၊ လိမၼာျမင္သိ ပညာရွိတုိ႔ႏွင္ အခ်ိန္တုိင္း ေနရာတုိင္း ေဒသတုိင္းမွာ ေတြ႕ခြင့္ ႀကဳံခြင့္ ဆုံခြင့္ စကားေျပာဆုိ ႏွီးေႏွာခြင့္ ရရပါလုိ၏။ ထုိသို႔ေသာ ပညာရွိမ်ားမွ ေျပာဆုိေသာ စကားမ်ားကုိ တတ္သိနားလည္ႏုိင္ေသာ၊ ေဝဖန္ဆန္းစစ္ႏုိင္ေသာ ဉာဏ္ပညာတုိ႔ႏွင့္ ျပည့္စုံရပါလုိ၏။
ထာဝစဥ္ ေပးလွဴပါရေစ
ညဥ့္မွ လြန္ေျမာက္၍၊ နံနက္မုိးေသာက္ အလင္းေရာက္သည္ႏွင့္ နတ္ျပည္မွ နတ္ၾသဇာကဲ႕ ေကာင္းမြန္ တင့္တယ္ေသာ အစာအာဟာရမ်ား ထင္ရွားရွိရပါလုိ၏။ ထုိပစၥည္းမ်ိဳးကုိ အလွဴခံႏုိင္ေသာ စင္ၾကယ္ျမင့္ျမတ္ သူေတာ္စဥ္ဓာတ္တုိ႔ ကိန္းေအာင္းေနေသာ အလွဴခံပုဂၢိဳလ္မ်ား ၾကြေရာက္လာ၍ ထုိပုဂၢိဳလ္တုိ႔အား ယုံၾကည္ေစတနာ ျပည့္ဝစြာျဖင့္ လွဴဒါန္းပါရေစ။ လွဴဒါန္းေနစဥ္ အခ်ိန္အတြင္းမွာလည္း လွဴဖြယ္ပစၥည္းတုိ႔ မကုန္ဆုံး မပ်က္စီးရပါလုိ၏။ လွဴဒါန္းၿပီးသည့္ေနာက္ လွဴဒါန္းမႈ အစုစုတုိ႔ကုိ အစဥ္ၾကည္ႏူး ရႊင္ျမဴးရပါလုိ၏။ လွဴဖြယ္ဝတၳဳ အေၾကာင္းျပဳ၍ ဘယ္ေသာအခါမွ စုိးရိမ္ေၾကာင့္ၾက ဗ်ာပါရမ်ား မရွိရပါလုိ၏။ ညစ္ေၾကးေနာက္က်ဳ အကုသုိလ္အစုတုိ႔ ဝင္ေရာက္ ေႏွာင့္ယွက္မွဳမရွိဘဲ လွဴစဥ္ကာလ ထုိခဏ၌ ၾကည္းလင္ စိတ္ထား၊ ဝမ္းေျမာက္ဝမ္သာစြာ ကုသုိလ္တရားမ်ား ပြားမ်ားလ်က္ ထာဝစဥ္လွဴဒါန္းရပါလုိ၏။
အက်ဥ္းခ်ဳပ္ကဗ်ာ
ထုိကဲ႕သုိ႔ အကိတၱိရေသ႔ေလး၏ ေကာင္းမွဳႏွင့္ ေတာင္းဆုမ်ား သေဘာက်လွေသာေၾကာင့္ မင္းကြန္း ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးက -
ဤသည့္ ပုည၊ ကုသလေၾကာင့္၊ ေလာဘ ေဒါသ၊ ေမာဟ ကင္းကြာ။
သံသရာဝယ္၊ က်င္ရပါဘိ၊ ပညာရွိႏွင့္၊ ယွဥ္မိေပါင္းသင္း။
ဉာဏ္မဲ႕ကင္း၍၊ ျပည့္လင္း လွဴဖြယ္၊ လွဴစဥ္ဝယ္လည္း။
သုံးသြယ္ေစတနာ၊ ေျဖာင့္ညီညာသည္။
ေခမာအထြဋ္ တုိင္ေအာင္ေသာ္ဝ္ . . . ဟု စပ္ဆုိ ထားခဲ႕ပါသည္။
သိၾကားမင္းေရ ျပန္ပါေတာ့
အကိတၱိရေသ႔ေလး၏ ေကာင္းမွဳႏွင့္ ေတာင္းေသာဆုမ်ားက အလြန္ပင္ ႏွစ္သက္ျမတ္ႏုိး တန္ဖုိး ရွိလွေသာေၾကာင့္ သိၾကားမင္းက အကိတၱိရေသ႔ေလးအား ဆုထပ္ယူဖုိ႔ တုိက္တြန္းေျပာဆုိေန၏။ သုိ႔ေသာ္ ယခုအခ်ိန္အခါသည္ တရာဓမၼမ်ားကုိ ဆက္လက္က်င့္ႀကံရန္ အခ်ိန္က်ေရာက္ေနၿပီ ျဖစ္တဲ႕အတြက္ သိၾကားမင္းအား တကယ္လုိ႔မ်ား သင္ဆုေပးခ်င္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ (န မံ ပုန ဥေပယ်ာသိ၊ ဧတံ သကၠ ဝရံ ဝေရ) သင္သိၾကားမင္းသည္ ေနာင္တစ္ႀကိမ္ မိမိထံသုိ႔ ျပန္မလာပါနဲ႕ေတာ့ဟု သိၾကားမင္းအား ႏွင္လႊတ္လုိက္ေတာ့သည္။
သိၾကားမင္းကုိ ျမင္ခ်င္လြန္းလုိ႔
အကိတၱိရေသ႕ေလးက ႏွင္လႊတ္ေပမယ့္ သိၾကားမင္းက မျပန္ႏုိင္ေသး။ ေမးစရာေတြက ရွိေနေသးသည္။ အကိတၱိရေသ႔ေလး။ လူ႕ျပည္ေလာက လူ႕ဌာနတြင္ ရွိၾကေသာ ေယာက်္ား မိန္းမ အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ သိၾကားမင္းကုိ ျမင္ခ်င္ေတြ႕ခ်င္ေနၾကေပမယ့္ သင္ကဘာေၾကာင့္ သိၾကားမင္းကုိ မေတြ႕မျမင္ခ်င္ရပါသလဲ။ မေတြ႕ခ်င္ မျမင္ခ်င္ရတဲ႕ အေၾကာင္းကုိ ရွင္းပါအုံး-ဟု ေမးလုိက္၏။
(ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ သိၾကားမင္းအား ေတြ႕ခ်င္ျမင္ခ်င္လြန္းသျဖင့္ သိၾကားမင္းအတြက္ ကန္ေတာ့ပြဲေပးျခင္း၊ သိၾကားမင္းအား သူတုိ႕အတြက္ ေစာင့္ေရွာက္ကူညီေစလုိေသာေၾကာင့္ ပင့္ဖိတ္ အကူအညီ ေတာင္းခံျခင္း-စသည္ျဖင့္ နည္းမ်ိဳးစုံ ပင့္ဖိတ္ၾကပါ၏ (စကားခ်ပ္)။
အႏၲရာယ္မ်ားလြန္းလုိ႔
သိၾကားမင္း ။ နတ္တုိ႔ရဲ႕ အဆင္းရူပကာယေတြဟာ အင္မတန္မွ လွပလြန္း၊ ေတာက္ပလြန္း၊ ၾကည့္ေကာင္းလြန္းလွပါတယ္။ ေလာကမွာ ႏွစ္သက္ဖြယ္ အဆင္းရူပါရုံေတြကုိ မျမင္ခ်င္ မေတြ႕ခ်င္ မခံစားခ်င္တဲ႕သူဆုိတာ အေတာ္ ရွားပါးပါလိမ့္မယ္။ တစ္ခါၾကည့္လုိ႔ ေရွာင္တိမ္းႏုိင္ေသာ္လည္း ျမင္ပါမ်ားလာပါက တပ္မက္သာယာတဲ႕စိတ္ေတြ ျဖစ္လာႏုိင္ပါတယ္။ သိၾကားမင္းဆုိသည္မွာ အလုိရွိသလုိ ကာမဂုဏ္အာရုံ ေျမာက္မ်ားစြာႏွင့္ ျပည့္စုံတင့္တယ္သူ ျဖစ္ပါတယ္။ သင့္ကုိ ၾကည့္ၿပီး သိၾကားမင္းျဖစ္ခ်င္တဲ႕ စိတ္၊ အားက်တဲ႕ စိတ္ေတြ အလုိလုိ ဝင္လာရင္ တရားဓမၼမ်ားကုိ က်င့္ႀကံႀကိဳးကုတ္ အားထုတ္ရာမွာ အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ေမ႔ေလ်ာ့သြားႏုိင္ပါတယ္။ သင္ကဲ႕သုိ႕ အဆင္းမ်ိဳးစုံ ကုန္လုံၾကြယ္ဝ လုိတ ရေနတဲ႕ဘဝမ်ိဳးကုိ ၾကည့္ၿပီး ေတာင့္တအားက် ရာဂတရားေတြ တဖြားဖြားထေနမိတာဟာ တရားက်င့္ႀကံရွာေဖြေနသူအဖုိ႔ အလြန္ပဲ အႏၲရာယ္မ်ားလြန္းလွပါတယ္။ ဤကဲ႕သုိ႔ မ်ားလြန္းလွတဲ႕ ေဘးရန္အႏၲရာယ္ေတြေၾကာင့္ သင့္ကုိ ေနာင္တစ္ႀကိမ္ ထပ္မလာဖုိ႔ ေျပာၾကားရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္လုိ႔ အကိတၱိရေသ႕ေလးက ေျပာဆုိလုိက္၏။
ထုိကဲ႕သုိ႕ သိၾကားမင္းစည္းစိမ္ႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္လာသျဖင့္ သိၾကားမင္းလည္း သူေနရာ နတ္ျပည္သုိ႕ အျမန္ပင္ မတုန္႔မဆုိင္း ျပန္သြားေလေတာ့၏။
ေကာင္းမႈႏွင့္ ေတာင္းဆု မမွားမိၾကဖုိ႔
ဗုဒၶဘာသာဝင္ သူေတာ္စင္ အမ်ားအျပားမွာ ႏႈတ္ေၾကာင့္ ဘဝေသရသည္-ကုိ သတိမထားမိၾက။ တခါတရံ အလြယ္တကူပင္ ဘုရားစူး-ဟု ကိစၥတစ္ခုခုကုိ အေၾကာင္းျပဳ၍ ဆုေတာင္းသလုိလုိ က်ိန္တြယ္သလုိလုိ ျပဳလုပ္မိတတ္ၾက၏။ ဘုရားစူး၏ အဓိပၸါယ္မွာ အလြန္ပင္ေလးနက္လြန္းလွ၏။ ဘုရားစူးလုိ႔ စိတ္လုိက္မာန္ပါ ေျပာမိလုိက္လွ်င္ ေနာက္ဆက္တြဲ ဘဝေပးအက်ိဳးဆက္က မေတြးဝံ႔စရာ။ ဘုရားႏွင့္ေတြ႕ေသာ္လည္း ဘုရားမွန္းမသိ၊ ၾကည္ညိဳ ေလးစားရမွန္း မသိ။ တရားေတာ္ေတြကုိ နာၾကားရေသာ္လည္း တရားမွန္းမသိေသာ ဘဝမ်ိဳးသည္ ဘုရားစူးေနေသာ မိစၧာဒိ႒ိဘဝမ်ိဳးျဖစ္ၿပီး ကမၻာပ်က္သည့္တုိင္ ဘဝအႀကိမ္ႀကိမ္နာ ဘဝႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာ ေသေနရမည့္ ဘဝမ်ိဳးျဖစ္၏။ အထူးသတိထားသင့္ပါ၏။
အကိတၱိရေသ႕ေလးကမူ ေကာင္းမႈကုိ ျဖဴစင္သန္႔ရွင္းစြာ ျပဳလုပ္၏။ လွဴဖြယ္ဝတၳဳအေနျဖင့္ တန္ဖုိး နည္းပါးလွေသာ္လည္း သူ၏ ႀကီးမားလွေသာ သဒၶါတရားႏွင့္ တုန္လႈပ္မႈမရွိ၊ တြန္႕တုိဆုတ္နစ္ျခင္းမရွိေသာ ဒါနစြမ္းအားေတြေၾကာင့္ ႀကီးမားလွေသာ သဗၺညဳတဉာဏ္ကုိ အရင္းခံလ်က္ ေတာင္းဆုေတြ သီေခၽြခဲ႕၏။ ေကာင္းမႈသည္ ျဖဴစင္သန္႔ရွင္းဖုိ႔လုိသလုိ ေတာင္းဆုကလည္း မမွားၾကဖုိ႔ ေစတနာအရင္းခံျဖင့္ တုိက္တြန္းရင္းျဖင့္ ေကာင္းမႈႏွင့္ ေတာင္းဆုေဆာင္းပါးကုိ အဆုံးသတ္လုိက္ရပါေတာ့သည္။
စိတ္ဓာတ္ျဖဴလွ်င္၊ သူေတာ္စင္၊ ယုတ္လွ်င္ သူယုတ္မာ
သုိ႔ေသာ္ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာႏွင့္ ေတြးၾကည့္ျပန္လ်င္ ပစၥည္းဝတၳဳက ပဓာနမက်၊ စိတ္ေစတနာ ျဖဴစင္ဖုိ႔၊ ယုံၾကည္မႈမ်ား ျပည့္ဝဖုိ႔က ပုိမုိ အေရးႀကီးလာျပန္သည္။ ေလာကႀကီးကုိသာကမ ဘဝသံသရာႀကီးကုိပါ စိတ္ကသာ ဦးေဆာင္လႊမ္းမုိး အုပ္စုိးထားသည္ပင္။ လူသားတုိ႔သည္ စိတ္ေၾကာင့္ အရာရာတုိးတက္ ဖြံ႕ၿဖိဳး စည္ပင္ခဲ့ၾကသလုိ။ စိတ္ေၾကာင့္ပင္လွ်င္ အရာရာဆုတ္ယုတ္ ေႏွာင့္ေႏွး ပ်က္စီးခဲ႕ၾကရျပန္၏။ ထုိေၾကာင့္ “စိတ္ဓာတ္ျဖဴလွ်င္၊ သူေတာ္စင္၊ ယုတ္လွ်င္ သူယုတ္မာ” ဟု စိတ္ဓာတ္ႏွင့္လုပ္ရပ္ကုိ ဦးစားေပးကာ ဆုိ စမွတ္ ျပဳခဲ႕ၾက၏။
ျမန္မာ့စကားပုံ
ျမတ္ဗုဒၶကလည္း အရာကုိ စိတ္က ဦးေဆာင္လႊမ္းမုိးသည္ဟု အတိအက် ေဟာေတာ္မူထားၿပီးျဖစ္၏။ မိမိ ဘာေကာင္းမႈကုိ ျပဳလုပ္လုိက္သည္ ဆုိတာထက္ ဘယ္ေစတနာမ်ိဳးႏွင့္ ျပဳလုပ္လုိက္သည္ ဆုိတာက ပုိ၍ အေရးႀကီး၏။ ေကာင္းမႈက ငယ္ေသာ္လည္း ေစတနာကႀကီးလွ်င္ အက်ိဳးေပးမ်ား၏။ ေကာင္းမႈကႀကီးေသာ္လည္း ေစတနာက ငယ္ေနလွ်င္ အက်ိဳးေပးနည္းေပလိမ့္မည္။ “ေညာင္ေစ႔ေလာက္ လွဴေသာ္လည္း ေညာင္ပင္ႀကီးေလာက္ ရ၍၊ ေညာင္ပင္ႀကီးေလာက္ လွဴေသာ္လည္း ေညာင္ေစ႔ေလာက္သာ ရ၏”ဟု ျမန္မာ့စကားပုံ၌ အသိအမွတ္ျပဳထား၏။
အရိပ္သဖြယ္
ဘဝဘဝတုိင္းတြင္ ေပးကမ္းလွဴဒါန္းမႈသည္ အေရးအႀကီးဆုံးျဖစ္၏။ လူသားမွန္သမွ် ကူညီနားလည္မႈ၊ ေဖးမစာနာမႈတုိ႔ျဖင့္ ေပးကမ္းလွဴဒါန္းသင့္၏။ လူသား မွန္သမွ်ျဖစ္၏။ ဘာသာေရး ေခါင္ေဆာင္၊ တရားက်င့္ႀကံၾကသည့္ မည္သည့္ ပုဂၢိဳလ္မဆုိ မိမိတုိ႔ စြမ္းႏုိင္သည့္ဖက္က စြန္႔လႊတ္လွဴဒါန္းမႈ ျပဳလုပ္သင့္ေၾကာင္း ျမတ္ဗုဒၶ၏ ပါရမီျဖည့္က်င့္စဥ္ကာ အကိတၱိရေသ့ဘဝတြင္ အတုယူလုိက္နာစရာအျဖစ္ ေတြ႕ရွိႏုိင္သည္။ အထူးသတိထားသင့္သည္မွာ အလွဴဒါန(သုိ႔မဟုတ္) ေကာင္းမႈတစ္ခုခု၏ ေနာက္တြင္ ေတာင္းဆုသည္ မျဖစ္မေန အရိပ္သဖြယ္ ကပ္လွ်က္ရွိေနသည္ကုိေတာ့ သတိျပဳသင့္၏။
ပြားမ်ားမိၾက သံေဝဂ
ဘုရားအေလာင္း အကိတၱိပုဏၰား ဘဝျဖစ္စဥ္သမုိင္းမွာ ေလာကလူသားတုိ႔အတြက္ အတုယူစံထားစရာ၊ လုိက္နာက်င့္သုံးစရာ အမွန္ျဖစ္၏။ အကိတၱိပုဏၰားတြင္ ညီမတစ္ေယာက္ရွိ၏။ သူတုိ႕သည္ အရမ္းခ်မ္းသာ၏။ သူတုိ႔ေမာင္ႏွမ အရြယ္ေရာက္စဥ္မွာ မိဘႏွစ္ပါး ကြယ္လြန္တိမ္းပါးသြားခဲ႕၏။ မိဘေတြထားရစ္ခဲ႕ေသာ ပစၥည္းဥစၥာမ်ားကုိ ၾကည့္ၿပီး အကိတၱိတုိ႔ ေမာင္ႏွမ သတိသံေဝဂ မ်ားစြာပြားမ်ားမိၾက၏။ (အ. ကိတ္တိ-ဟု ဖတ္ပါေလ)
မိဘေတြရွာထားခဲ႕တဲ႕ ပစၥည္း၊ မိဘေတြ ကြယ္လြန္တဲ႕အခါ သူတုိ႔သြားရာသုိ႔ ယူေဆာင္မသြားႏုိင္သည္ကုိ ေမာင္ႏွမႏွစ္ေယာက္ သတိျပဳမိၾက၏။ မိဘေတြ၏ ပစၥည္းဥစၥာအေမြမ်ားကုိ ညီမေလးကုိ ဦးစားေပးၿပီး အကုိျဖစ္သူ အကိတၱိက စီမံခန္႔ခြဲခုိင္း၏။ ညီမေလး အလုိရွိသလုိသာ စီမံခန္႔ခြဲ သုံးေဆာင္ပါဟု အကုန္အစင္ ပစၥည္းဥစၥာေတြကုိ လႊဲေပးလုိက္၏။ ဒီပစၥည္းဥစၥာေတြကုိ ရွာေဖြးစုေဆာင္းခဲ႕ၾကေသာ အဖုိးေတြအဖြားေတြ၊ မိဘေတြလည္း သူတုိ႔ကြယ္လြန္သြားရာသုိ႔ ဒီပစၥည္းဥစၥာေတြကုိ ယူမသြားႏုိင္ၾကသလုိ အကုိလည္း အခ်ိန္တန္လုိ႔ ကြယ္လြန္သြားရင္ ဘာမွ ယူသြားႏုိင္မွာ မဟုတ္လုိ႔ အကုိကေတာ့ ဒီပစၥည္းဥစၥာေတြကုိ တြယ္တာမက္ေမာ ေႏွာင္ဖြဲမႈ မရွိဘဲနဲ႕ ရေသ႕ရဟန္းျပဳခ်င္ပါတယ္လုိ႔ ညီမေလးဆီမွာ ခြင့္ေတာင္းၿပီး သူ႕ရည္ရြယ္ခ်က္ကုိ ညီမေလးအား တခါတည္း အသိေပးလုိက္၏။
ဒီစကားကုိ ယဝသတီေလးၾကားျပန္ေတာ့ စိတ္မေကာင္းျဖစ္မိလုိ႔ တြင္တြင္ျငင္းရွာ၏။ အကုိက မလုိခ်င္ဘဲ တံေတြးေပါက္ကဲ႕သုိ႔ စြန႔္လႊတ္လုိက္တဲ႕ ဒီပစၥည္းေတြကုိ ညီမေလးက ဦးေခါင္းနဲ႕ခံယူရမွာလား၊ အကုိ႔လုိပဲ ညီမေလးလည္း ရေသ့ရဟန္းမဝတ္ၿပီး တရားအားထုတ္မယ္လုိ႔ အကုိအကိတၱိကုိ ျပန္ေျပာလုိက္၏။ ဒီလုိနဲ႕ သူတုိ႕ေမာင္ႏွမ ႏွစ္ေယာက္ မိဘေတြ ထားရွိခဲ႕တဲ႕ ဒီပစၥည္းဥစၥာေတြကုိ အကုန္လုံးစြန္႔လႊတ္ လွဴဒါန္း။ ၿပီးေတာ့ ရေသ႕ဝတ္ကာ ေတာထဲမွာ တရားဓမၼေတြက်င့္ႀကံဖုိ႔ ထြက္ခြါလာခဲ႕ၾက၏။
သိၾကားမင္း ထုိင္ခုံပူ
အကိတၱိရေသ႕ေလးဟာ ေနာက္ဆုံးမွာ ညီမေလးနဲ႕ လမ္းခြဲၿပီး တရားဓမၼမ်ားကုိ ေန႔စဥ္မပ်က္ တစ္ကုိယ္တည္း တရားအားထုတ္ခဲ႕၏။ သစ္သီးရွိရင္ သစ္သီး၊ သစ္သီးမရွိရင္ သစ္ရြက္၊ သစ္ရြက္မရွိရင္ သစ္ေခါက္။ ဒါေတြကုိပဲ ၿခိဳးၿခံေခၽြတာစြာ သုံးေဆာင္ရင္းနဲ႕ တရားအားထုတ္လုိ႔ အကိတၱိရေသ႔ေလးရဲ႕ အက်င့္တရားေတြေၾကာင့္ နတ္ျပည္က သိၾကားမင္း ထုိင္ခုံပူၿပီးတင္းလာေတာ့၏။ သိၾကားမင္းလည္း စုိးရိမ္စိတ္နဲ႕ လူ႕ျပည္ကုိ ၾကည့္မိေတာ့ အကိတၱိရေသ႕ေလးကုိ ေတြ႕၏။ အကိတၱိရေသ႕ေလးရဲ႕ သဒၶါတရားကုိ စုံစမ္းခ်င္ေတာ့ အကိတၱိရွိရာ ေတာထဲသုိ႔ ပုဏၰားေယာင္ေဆာင္ၿပီး အလွဴခံဖုိ႔ ထြက္လာခဲ႕၏။
သဗၺညဳဉာဏ္ ရဖုိ႔ရန္
အကိတၱိရေသ႕ရဲ႕ ေက်ာင္းသခၤန္းဝမွာ သိၾကားမင္းက ပုဏၰားေယာင္ေဆာင္ၿပီး အလွဴခံဖုိ႔ ရပ္ေစာင့္ေန၏။ အကိတၱိရေသ႕ေလး ပုဏၰားကုိ ေတြ႕တယ္ဆုိရင္ပဲ သူစားဖုိ႔ ျပဳလုပ္ထားတဲ႕ ဆီမပါ ဆားမရွိ ပကတိအတုိင္း ျပဳတ္ထားတဲ႕ ကဗ်ည္းရြက္ျပဳတ္အုိးကုိ တုန္လႈတ္တဲ႕ စိတ္၊ တြန္႔တုိတဲ႕ စိတ္ လုံးဝမရွိဘဲ သိၾကားမင္းကုိ အကုန္လုံး လွဴဒါန္းလုိက္၏။ အဲဒီလုိ လွဴဒါန္းၿပီးေနာက္ သူစားဖုိ႔ ထပ္မျပဳတ္ေတာ့။ လွဴလုိက္ရတဲ႕ ၾကည္ႏူးမႈေလးေတြနဲ႕ တေန႔ကုန္ တရားအားထုတ္ေနေတာ့၏။
ပါဠိေတာ္မွာေတာ့ “အကမၸိေတာ့ အေနာလီေနာ”လုိ႔ ဆုိထား၏။ ျမန္မာလုိေျပာရင္ေတာ့ ဒီပစၥည္းကုိ လွဴဒါန္းရဲတဲ႕စိတ္၊ အဲဒီလုိ လွဴဒါန္းျခင္းေၾကာင့္ ကုန္သြားမွာပဲဆိုတဲ႕တြန႔္တုိ ဆုတ္နစ္တဲ့စိတ္။ အဲဒီလုိ စိတ္ေတြ မရွိဘဲနဲ႕ လွဴလုိက္တာ။ ဂုဏ္ကုိ မက္လုိ႔၊ စည္းစိမ္းခ်မ္းသာေတြကုိ လုိခ်င္လုိ႔၊ ေဆြမ်ိဳးမကင္းလုိ႔၊ အားနာလုိ႔၊ ခင္မင္ရင္ႏွီးခ်င္လုိ႔၊ သူ႕ဆီက တဖန္ ျပန္ရခ်င္လုိ႔၊ အေျခြအရံ အေက်ာ္အေစာေတြ ရခ်င္လုိ႔၊ ဒီလုိစိတ္ေတြနဲ႕ လွဴဒါန္းခဲ႕တာ မဟုတ္ဘူး။ သတၱဝါေတြကုိ မွန္ကန္တဲ႕အသိ၊ မွန္ကန္တဲ႕ အေတြးအေခၚ၊ မွန္ကန္တဲ႕ေလ႔လာအားထုတ္မႈေတြ ရွိေစခ်င္တယ္။ ဆင္းရဲမႈအေပါင္းကေန ထြက္ေျမာက္ေစခ်င္တယ္။ အဲဒီလုိေစတနာေတြ ရွိေပမယ့္ သဗၺညဳတဉာဏ္ မရွိေလေတာ့ သူတုိ႔ကုိ လမ္းေၾကာင္းမွန္ေပၚ ေရာက္ေအာင္ တရားမေဟာႏုိင္ဘူး။ အသိဉာဏ္ေတြ မေပးႏုိင္ဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ သဗၺညဳတဉာဏ္ ပညာရခ်င္တဲ႕ စိတ္ကုိ ဦးတည္ၿပီး လွဴဒါန္းလုိက္၏။
ဆုေပးခ်င္လုိ႔ပါ
အဲဒီလုိ ေကာင္းမွဴတစ္ခုကုိ အရင္းတည္းၿပီး ေတာင္းဆုတစ္ခု ေျခြလုိက္ေတာ့ သိၾကားမင္း အရမ္းဝမ္းသာသြား၏။ သူဝမ္းသာတဲ႕ အေၾကာင္းရင္းေနာက္တစ္ခုက သူ႕ရာထူးကုိ လုိခ်င္တဲ႕အတြက္ တရားက်င့္ေနတာ မဟုတ္ဘူးဆုိတာ သူ ေကာင္းေကာင္းသိလုိ႔လည္း ျဖစ္လိမ့္မည္ထင္ပါ၏။ အဲဒါနဲ႕ သိၾကားမင္းက သူ သိၾကားမင္း ျဖစ္တဲ႕အေၾကာင္း ကိုယ္ထင္ျပၿပီး ဆုေတြ ေပးခ်င္လုိ႔ ဆုေတာင္းပါအုံးလုိ႔ ေျပာေတာ့။ သိၾကားမင္း သင္တကယ္လုိ႔ ဆုေတြေပးခ်င္တယ္ဆုိရင္ ကဗ်ည္းရြက္ျပဳတ္ကုိလွဴဒါန္းရတဲ႔ေကာင္းမႈကုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီး ေတာင္းဆုေတြ ေျခရမယ္ဆုိရင္ . . .
ေလာဘစိတ္ မျဖစ္ပါရေစနဲ႕
ေလာဘဆုိတာ သံေယာဇဥ္၊ သံေယာဇဥ္ကုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီး သားသမီး၊ ဇနီးမယားေတြ အတြက္ ဥစၥာစပါး၊ ေရႊေငြ၊ ေက်ာက္သံပတၱျမားေတြကုိ အၿမဲတမ္း ရွာေဖြေနရတယ္။ အဲဒီလုိ ရွာေဖြေနရတဲ႕အတြက္ ဘယ္ေလာက္ပဲ ရရ၊ ဘယ္ေလာက္ပဲ ရွိရွိ၊ တင္းတိမ္မႈ ေရာင့္ရဲမႈဆုိတာ ဘယ္ေတာ့မွ မရွိၾကဘူး။ ရေလ လုိေလ အၿမဲတမ္း ျဖစ္ေနၾကတယ္။ အဲဒီလုိ တင္းတိမ္ေရာင့္ရဲမႈ မရွိတဲ႕ ေလာဘမ်ိဳး ဘယ္ေတာ့မွ မရွိပါရေစ၊ မျဖစ္ပါရေစနဲ႕။
ေဒါသမစိတ္ မျဖစ္ပါရေစနဲ႕
အဲဒီေလာဘနဲ႕ ရွာေဖြထားတဲ႕ ပစၥည္းဥစၥာေတြ ပ်က္စီးရမွာကုိ စုိးရိမ္ရမႈ၊ ပ်က္စီး ဆုံးရွဳံးသြားေတာ့ ပူေလာင္ခံစားရမႈ၊ သံေယာဇဥ္ကုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီး ရရွိလာတဲ႕ သားသမီး၊ ဇနီးေတြနဲ႔ အသက္ရွင္လ်က္ ေကြကြင္းရမႈ၊ ဆုံးရွဳံးတိမ္းပါး သြားသည့္အတြက္ ပူေဆြးေသာက ေရာက္ရမႈ၊ မိမိႏွင့္ ဆက္စပ္ ပတ္သက္ေနသည့္ လယ္ယာ ေရြေငြ၊ ပစၥည္းဥစၥာမွန္သမွ် ဆုံးရွဳံးပ်က္စီးရျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ေဒါသစိတ္တုိ႔ မိမိထံပါးမွာ ဘယ္ေတာ့မွ မျဖစ္ပါရေစ၊ မရွိပါရေစနဲ႕။
အသိ ဉာဏ္မဲ႕သူ မျဖစ္ပါရေစနဲ႕
ကုိယ္က်ိဳးစီးပြားအတြက္သာ ၾကည့္ၿပီး မေကာင္းတဲ့ နည္းလမ္းေတြ၊ အႀကံ ဉာဏ္ေတြကုိသာ ေပးတတ္တဲ႕သူ၊ မလုပ္သင့္ မလုပ္ထုိက္တဲ႕ ကိစၥရပ္မ်ိဳး၊ ေဘးအႏၲရာယ္ ျဖစ္ေစႏုိင္တဲ႕ ကိစၥရပ္မ်ိဳး၊ မေကာင္းတဲ႕ ကိစၥရပ္မ်ိဳးေတြမွာ ျပဳလုပ္ဖုိ႔ တုိက္တြန္းအားေပးတတ္သူ။ မေကာင္းမႈမွန္သမွ်ကုိ အထြဋ္အျမတ္ထားတတ္သူ၊ မွန္ကန္ေကာင္းမြန္တဲ႕ စကားကုိ အက်ိဳးအေၾကာင္း အဆုိးအေကာင္း ေျပာျပေသာ္လည္း စိတ္ဆုိးတတ္တဲ႕သူ၊ နည္းမွန္ လမ္းမွန္ကုိ ေကာင္းေကာင္း မြန္မြန္ မသိသူ။ လူ႕စည္းကမ္း လူ႕က်င့္ဝတ္မ်ားကုိ မသိသူ၊ နားမလည္သူ၊ မလုိက္နာတတ္သူ။ ဤကဲသုိ႔ေသာ ဒုစရုိက္အုိး လူမုိက္မ်ိဳႏွင့္ ဘယ္ေသာကာလ၊ ဘယ္ဘဝ၊ ဘယ္ဌာန၊ ဘယ္အခ်ိန္မွာမွ မၾကားရ၊ မျမင္ရ၊ မေပါင္းရပါလုိ၏။ စကားႏွီးေႏွာေျပာဆုိျခင္းမ်ား မျပဳရပါလုိ၏။ ထုိကဲ႕သုိ႔ေသာ လူမုိက္မွ ေျပာဆုိလာေသာ စကားတုိ႕ကုိ ႏွစ္သက္ ျမတ္ႏုိး တန္ဖုိးထားတတ္တဲ႕သူ ဘယ္ဘဝမွာမွ မျဖစ္ရပါလုိ၏။
မိမိအက်ိဳး၊ သူတပါးအက်ိဳးကုိ မွ်မွ်တတ ၾကည့္တတ္ ျမင္တတ္ေသာ၊ တုိက္တြန္းတတ္ေသာ၊ မေကာင္းတာ မွန္သမွ် မလုပ္ဖုိ႔၊ ေကာင္းတာမွန္သမွ် လုပ္ဖုိ႔၊ မလုပ္သင့္ မလုပ္ထုိက္ေသာ အကုသုိလ္မွန္သမွ် မလုပ္မိၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္း ေျပာဆုိ၊ နည္းလမ္းေပးတတ္ေသာ၊ အက်ိဳးအေၾကာင္း အဆုိးအေကာင္းေျပာဆုိရာတြင္ နားလည္မႈ ရွိေသာ၊ စိတ္မဆုိးတတ္ေသာ၊ လူ႕စည္းကမ္း၊ လူ႕က်င့္ဝတ္မ်ားကုိ အလုိက္တသိ နားလည္ေပးတတ္ေသာ၊ လိမၼာျမင္သိ ပညာရွိတုိ႔ႏွင္ အခ်ိန္တုိင္း ေနရာတုိင္း ေဒသတုိင္းမွာ ေတြ႕ခြင့္ ႀကဳံခြင့္ ဆုံခြင့္ စကားေျပာဆုိ ႏွီးေႏွာခြင့္ ရရပါလုိ၏။ ထုိသို႔ေသာ ပညာရွိမ်ားမွ ေျပာဆုိေသာ စကားမ်ားကုိ တတ္သိနားလည္ႏုိင္ေသာ၊ ေဝဖန္ဆန္းစစ္ႏုိင္ေသာ ဉာဏ္ပညာတုိ႔ႏွင့္ ျပည့္စုံရပါလုိ၏။
ထာဝစဥ္ ေပးလွဴပါရေစ
ညဥ့္မွ လြန္ေျမာက္၍၊ နံနက္မုိးေသာက္ အလင္းေရာက္သည္ႏွင့္ နတ္ျပည္မွ နတ္ၾသဇာကဲ႕ ေကာင္းမြန္ တင့္တယ္ေသာ အစာအာဟာရမ်ား ထင္ရွားရွိရပါလုိ၏။ ထုိပစၥည္းမ်ိဳးကုိ အလွဴခံႏုိင္ေသာ စင္ၾကယ္ျမင့္ျမတ္ သူေတာ္စဥ္ဓာတ္တုိ႔ ကိန္းေအာင္းေနေသာ အလွဴခံပုဂၢိဳလ္မ်ား ၾကြေရာက္လာ၍ ထုိပုဂၢိဳလ္တုိ႔အား ယုံၾကည္ေစတနာ ျပည့္ဝစြာျဖင့္ လွဴဒါန္းပါရေစ။ လွဴဒါန္းေနစဥ္ အခ်ိန္အတြင္းမွာလည္း လွဴဖြယ္ပစၥည္းတုိ႔ မကုန္ဆုံး မပ်က္စီးရပါလုိ၏။ လွဴဒါန္းၿပီးသည့္ေနာက္ လွဴဒါန္းမႈ အစုစုတုိ႔ကုိ အစဥ္ၾကည္ႏူး ရႊင္ျမဴးရပါလုိ၏။ လွဴဖြယ္ဝတၳဳ အေၾကာင္းျပဳ၍ ဘယ္ေသာအခါမွ စုိးရိမ္ေၾကာင့္ၾက ဗ်ာပါရမ်ား မရွိရပါလုိ၏။ ညစ္ေၾကးေနာက္က်ဳ အကုသုိလ္အစုတုိ႔ ဝင္ေရာက္ ေႏွာင့္ယွက္မွဳမရွိဘဲ လွဴစဥ္ကာလ ထုိခဏ၌ ၾကည္းလင္ စိတ္ထား၊ ဝမ္းေျမာက္ဝမ္သာစြာ ကုသုိလ္တရားမ်ား ပြားမ်ားလ်က္ ထာဝစဥ္လွဴဒါန္းရပါလုိ၏။
အက်ဥ္းခ်ဳပ္ကဗ်ာ
ထုိကဲ႕သုိ႔ အကိတၱိရေသ႔ေလး၏ ေကာင္းမွဳႏွင့္ ေတာင္းဆုမ်ား သေဘာက်လွေသာေၾကာင့္ မင္းကြန္း ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးက -
ဤသည့္ ပုည၊ ကုသလေၾကာင့္၊ ေလာဘ ေဒါသ၊ ေမာဟ ကင္းကြာ။
သံသရာဝယ္၊ က်င္ရပါဘိ၊ ပညာရွိႏွင့္၊ ယွဥ္မိေပါင္းသင္း။
ဉာဏ္မဲ႕ကင္း၍၊ ျပည့္လင္း လွဴဖြယ္၊ လွဴစဥ္ဝယ္လည္း။
သုံးသြယ္ေစတနာ၊ ေျဖာင့္ညီညာသည္။
ေခမာအထြဋ္ တုိင္ေအာင္ေသာ္ဝ္ . . . ဟု စပ္ဆုိ ထားခဲ႕ပါသည္။
သိၾကားမင္းေရ ျပန္ပါေတာ့
အကိတၱိရေသ႔ေလး၏ ေကာင္းမွဳႏွင့္ ေတာင္းေသာဆုမ်ားက အလြန္ပင္ ႏွစ္သက္ျမတ္ႏုိး တန္ဖုိး ရွိလွေသာေၾကာင့္ သိၾကားမင္းက အကိတၱိရေသ႔ေလးအား ဆုထပ္ယူဖုိ႔ တုိက္တြန္းေျပာဆုိေန၏။ သုိ႔ေသာ္ ယခုအခ်ိန္အခါသည္ တရာဓမၼမ်ားကုိ ဆက္လက္က်င့္ႀကံရန္ အခ်ိန္က်ေရာက္ေနၿပီ ျဖစ္တဲ႕အတြက္ သိၾကားမင္းအား တကယ္လုိ႔မ်ား သင္ဆုေပးခ်င္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ (န မံ ပုန ဥေပယ်ာသိ၊ ဧတံ သကၠ ဝရံ ဝေရ) သင္သိၾကားမင္းသည္ ေနာင္တစ္ႀကိမ္ မိမိထံသုိ႔ ျပန္မလာပါနဲ႕ေတာ့ဟု သိၾကားမင္းအား ႏွင္လႊတ္လုိက္ေတာ့သည္။
သိၾကားမင္းကုိ ျမင္ခ်င္လြန္းလုိ႔
အကိတၱိရေသ႕ေလးက ႏွင္လႊတ္ေပမယ့္ သိၾကားမင္းက မျပန္ႏုိင္ေသး။ ေမးစရာေတြက ရွိေနေသးသည္။ အကိတၱိရေသ႔ေလး။ လူ႕ျပည္ေလာက လူ႕ဌာနတြင္ ရွိၾကေသာ ေယာက်္ား မိန္းမ အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ သိၾကားမင္းကုိ ျမင္ခ်င္ေတြ႕ခ်င္ေနၾကေပမယ့္ သင္ကဘာေၾကာင့္ သိၾကားမင္းကုိ မေတြ႕မျမင္ခ်င္ရပါသလဲ။ မေတြ႕ခ်င္ မျမင္ခ်င္ရတဲ႕ အေၾကာင္းကုိ ရွင္းပါအုံး-ဟု ေမးလုိက္၏။
(ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ သိၾကားမင္းအား ေတြ႕ခ်င္ျမင္ခ်င္လြန္းသျဖင့္ သိၾကားမင္းအတြက္ ကန္ေတာ့ပြဲေပးျခင္း၊ သိၾကားမင္းအား သူတုိ႕အတြက္ ေစာင့္ေရွာက္ကူညီေစလုိေသာေၾကာင့္ ပင့္ဖိတ္ အကူအညီ ေတာင္းခံျခင္း-စသည္ျဖင့္ နည္းမ်ိဳးစုံ ပင့္ဖိတ္ၾကပါ၏ (စကားခ်ပ္)။
အႏၲရာယ္မ်ားလြန္းလုိ႔
သိၾကားမင္း ။ နတ္တုိ႔ရဲ႕ အဆင္းရူပကာယေတြဟာ အင္မတန္မွ လွပလြန္း၊ ေတာက္ပလြန္း၊ ၾကည့္ေကာင္းလြန္းလွပါတယ္။ ေလာကမွာ ႏွစ္သက္ဖြယ္ အဆင္းရူပါရုံေတြကုိ မျမင္ခ်င္ မေတြ႕ခ်င္ မခံစားခ်င္တဲ႕သူဆုိတာ အေတာ္ ရွားပါးပါလိမ့္မယ္။ တစ္ခါၾကည့္လုိ႔ ေရွာင္တိမ္းႏုိင္ေသာ္လည္း ျမင္ပါမ်ားလာပါက တပ္မက္သာယာတဲ႕စိတ္ေတြ ျဖစ္လာႏုိင္ပါတယ္။ သိၾကားမင္းဆုိသည္မွာ အလုိရွိသလုိ ကာမဂုဏ္အာရုံ ေျမာက္မ်ားစြာႏွင့္ ျပည့္စုံတင့္တယ္သူ ျဖစ္ပါတယ္။ သင့္ကုိ ၾကည့္ၿပီး သိၾကားမင္းျဖစ္ခ်င္တဲ႕ စိတ္၊ အားက်တဲ႕ စိတ္ေတြ အလုိလုိ ဝင္လာရင္ တရားဓမၼမ်ားကုိ က်င့္ႀကံႀကိဳးကုတ္ အားထုတ္ရာမွာ အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ေမ႔ေလ်ာ့သြားႏုိင္ပါတယ္။ သင္ကဲ႕သုိ႕ အဆင္းမ်ိဳးစုံ ကုန္လုံၾကြယ္ဝ လုိတ ရေနတဲ႕ဘဝမ်ိဳးကုိ ၾကည့္ၿပီး ေတာင့္တအားက် ရာဂတရားေတြ တဖြားဖြားထေနမိတာဟာ တရားက်င့္ႀကံရွာေဖြေနသူအဖုိ႔ အလြန္ပဲ အႏၲရာယ္မ်ားလြန္းလွပါတယ္။ ဤကဲ႕သုိ႔ မ်ားလြန္းလွတဲ႕ ေဘးရန္အႏၲရာယ္ေတြေၾကာင့္ သင့္ကုိ ေနာင္တစ္ႀကိမ္ ထပ္မလာဖုိ႔ ေျပာၾကားရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္လုိ႔ အကိတၱိရေသ႕ေလးက ေျပာဆုိလုိက္၏။
ထုိကဲ႕သုိ႕ သိၾကားမင္းစည္းစိမ္ႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္လာသျဖင့္ သိၾကားမင္းလည္း သူေနရာ နတ္ျပည္သုိ႕ အျမန္ပင္ မတုန္႔မဆုိင္း ျပန္သြားေလေတာ့၏။
ေကာင္းမႈႏွင့္ ေတာင္းဆု မမွားမိၾကဖုိ႔
ဗုဒၶဘာသာဝင္ သူေတာ္စင္ အမ်ားအျပားမွာ ႏႈတ္ေၾကာင့္ ဘဝေသရသည္-ကုိ သတိမထားမိၾက။ တခါတရံ အလြယ္တကူပင္ ဘုရားစူး-ဟု ကိစၥတစ္ခုခုကုိ အေၾကာင္းျပဳ၍ ဆုေတာင္းသလုိလုိ က်ိန္တြယ္သလုိလုိ ျပဳလုပ္မိတတ္ၾက၏။ ဘုရားစူး၏ အဓိပၸါယ္မွာ အလြန္ပင္ေလးနက္လြန္းလွ၏။ ဘုရားစူးလုိ႔ စိတ္လုိက္မာန္ပါ ေျပာမိလုိက္လွ်င္ ေနာက္ဆက္တြဲ ဘဝေပးအက်ိဳးဆက္က မေတြးဝံ႔စရာ။ ဘုရားႏွင့္ေတြ႕ေသာ္လည္း ဘုရားမွန္းမသိ၊ ၾကည္ညိဳ ေလးစားရမွန္း မသိ။ တရားေတာ္ေတြကုိ နာၾကားရေသာ္လည္း တရားမွန္းမသိေသာ ဘဝမ်ိဳးသည္ ဘုရားစူးေနေသာ မိစၧာဒိ႒ိဘဝမ်ိဳးျဖစ္ၿပီး ကမၻာပ်က္သည့္တုိင္ ဘဝအႀကိမ္ႀကိမ္နာ ဘဝႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာ ေသေနရမည့္ ဘဝမ်ိဳးျဖစ္၏။ အထူးသတိထားသင့္ပါ၏။
အကိတၱိရေသ႕ေလးကမူ ေကာင္းမႈကုိ ျဖဴစင္သန္႔ရွင္းစြာ ျပဳလုပ္၏။ လွဴဖြယ္ဝတၳဳအေနျဖင့္ တန္ဖုိး နည္းပါးလွေသာ္လည္း သူ၏ ႀကီးမားလွေသာ သဒၶါတရားႏွင့္ တုန္လႈပ္မႈမရွိ၊ တြန္႕တုိဆုတ္နစ္ျခင္းမရွိေသာ ဒါနစြမ္းအားေတြေၾကာင့္ ႀကီးမားလွေသာ သဗၺညဳတဉာဏ္ကုိ အရင္းခံလ်က္ ေတာင္းဆုေတြ သီေခၽြခဲ႕၏။ ေကာင္းမႈသည္ ျဖဴစင္သန္႔ရွင္းဖုိ႔လုိသလုိ ေတာင္းဆုကလည္း မမွားၾကဖုိ႔ ေစတနာအရင္းခံျဖင့္ တုိက္တြန္းရင္းျဖင့္ ေကာင္းမႈႏွင့္ ေတာင္းဆုေဆာင္းပါးကုိ အဆုံးသတ္လုိက္ရပါေတာ့သည္။
